Coronacrisis biedt kansen binnen ICT, vooral voor vrouwen
Het tekort aan goed gekwalificeerde ICT-medewerkers speelt al langere tijd binnen het Nederlandse bedrijfsleven. De coronacrisis doet daar nog een schepje bovenop. Steeds meer bedrijven ondervinden moeilijkheden bij het invullen van ICT-vacatures. Hoogste tijd dus om het tij te keren en de vijver waaruit ICT-talent gevist kan worden te vergroten. Volgens Renate van Oosten, onderwijsmanager bij Fontys Hogeschool en verantwoordelijk voor omscholingsprogramma Make IT Work ligt de sleutel in omscholing, en dan met name van vrouwelijke kandidaten.
Onderzoek* van detacheerbureau De Staffing Group onder 1.188 Nederlandse HR- (eind)verantwoordelijken toont aan dat ruim een kwart van de Nederlandse bedrijven grote moeite heeft openstaande ICT-vacatures in te vullen. Vooral bedrijven met meer dan 500 medewerkers geven aan dat de zoektocht naar nieuw ICT-collega’s moeilijk is. En ruim een kwart ziet dit tekort als een ernstige bedreiging voor de toekomst van hun organisatie. Toen de coronacrisis begon, was er een kleine dip in het aantal ICT-vacatures, maar inmiddels is er een enorme stijging van het aantal openstaande vacatures te zien.
De coronacrisis heeft dit tekort aan ICT-ers dus enkel doen toenemen. Dat wordt mede veroorzaakt door de eveneens gestegen vraag naar onlineoplossingen voor organisaties. Medewerkers die vanwege corona gedwongen thuis werken moeten daar immers wel de juiste, veilige applicaties voor hebben. Applicaties waarmee ze bijvoorbeeld veilig kunnen vergaderen via videobellen. Logischerwijze is er nu dus ook meer vraag naar specialisten op het gebied van infrastructuren en beveiliging. Juist bedrijven die zich hiermee bezighouden groeien in deze periode hard. Alleen blijft het aanbod van ICT-specialisten vooralsnog achter op de vraag. En daar moeten we structureel verandering in zien te brengen.
Deze kwestie besprak onderwijsmanager Renate van Oosten met professionals die vanuit het eigen vakgebied ook dagelijks met deze materie te maken hebben. Zo sprak zij ook met Robbert Lexis, Senior Adviseur Werkgeversdiensten bij UWV Werkbedrijf Zuidoost-Brabant. "Lexis ervaart een duidelijke discrepantie binnen de markt. De vraag blijft stijgen, maar tegelijk zijn organisaties terughoudend in het aannamebeleid. Projecten worden doorgeschoven en verschillende (om)scholingsprojecten vertraagd. Terwijl juist nu hét moment is voor organisaties om in scholing te investeren. Zo kan iemand die nu niet in het profiel past, straks wel een grote toevoeging voor je organisatie zijn, is ook zijn overtuiging. In zijn eigen woorden: “ICT is het beroep van de toekomst en dat zal alleen maar meer worden. Wil je bijblijven, moet je daar dus in investeren. Met name in Zuidoost-Brabant blijft de spanning op de arbeidsmarkt zeer krap. ”Net als ik ziet ook Lexis geen andere oplossing dan meer inzetten op omscholing van beschikbaar nieuw ICT-talent."
Het UWV heeft dan ook onder voorwaarden een bij- of omscholingsbudget beschikbaar voor geïnteresseerden. Daarbovenop trekt minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de komende tijd 50 miljoen euro uit voor bij- en omscholing. Renate vervolgt: "Iedere werkende en werkzoekende kan dan een gratis ontwikkeladvies volgen bij een loopbaanadviseur om zich zo aan te passen aan de nieuwe realiteit. Een even mooie als noodzakelijke ontwikkeling die aansluit op mijn visie. Want ik ben ervan overtuigd dat programma’s zoals ons eigen Make IT Work voor een betere balans tussen vraag en aanbod kunnen zorgen. Sec op aantallen nieuwe ICT-ers, maar, minstens even belangrijk, eveneens op de manvrouwverdeling binnen de sector."
Meer vrouwen, meer vrouwelijk perspectief
Het aantal vrouwen dat werkzaam is binnen ICT is momenteel dan wel licht stijgende (van 80.000 in 2018 tot 94.000 in 2019), maar blijft nog steeds ver achter op het aantal mannelijke ICT-ers (425.000 in 2019). Dit is al jarenlang een doorn in het oog van Renate van Oosten. "Temeer daar het tekort vooral gebaseerd lijkt te zijn op het aloude vooroordeel dat rondom ICT hangt: te nerdy, te technisch, niks voor vrouwen. Vrouwen denken al snel dat ICT ingewikkeld is en niks met menselijke interactie te maken heeft. Terwijl dat helemaal niet het geval is. De coronacrisis heeft dat beeld gelukkig al wat bijgesteld. Iedereen ziet nu hoe belangrijk ICT is om onze samenleving in contact en beweging te houden. Als onderdeel van die steeds meer gedigitaliseerde samenleving moet ICT naar mijn mening ook meer een afspiegeling worden van die samenleving. Met meer vrouwen en meer vrouwelijk perspectief. Bij Make IT Work zijn we op de goede weg: van onze eerste groep kandidaten was maar liefst 80% vrouw. Ook bij de reguliere deeltijd bacheloropleiding van Fontys Hogeschool ICT zien we een toename: aanmeldingen in het algemeen zijn verdubbeld en vooral vrouwen hebben veel interesse in de opleiding."
Meer vrouwen in de ICT is niet alleen een kwestie van een gelijkere arbeidsverdeling, het zorgt eveneens voor een welkome verdieping van het ICT-vak. Dat is ook de ervaring van Jan Broeken, directeur van IT-Workz, ICT-partner voor onderwijsinstellingen, waarmee Van Oosten in het kader van Make IT Work veelvuldig samenwerkt.
Binnen zijn organisatie probeert Broeken altijd een goede mix van mannen en vrouwen te vinden. Dat is vooral zichtbaar in de consultancytak van de organisatie, een segment dat steeds belangrijker wordt binnen ICT, weet ook Broeken. Volgens hem is ICT allang niet meer uren naar je beeldscherm staren en programmeren. Het begeleiden van gebruikers op strategisch en functioneel niveau wordt steeds belangrijker. En daar heeft hij helemaal gelijk in.
Grote sprong voorwaarts
Juist die merkbare verschuiving van techniek naar begeleiding zorgt er niet alleen voor dat het ICT-vak voor vrouwen stukken aantrekkelijker wordt, maar werkt ook andersom. De zogenaamde soft skills als communicatie en samenwerking worden namelijk steeds belangrijker. En laat dat nu juist de vaardigheden zijn waarin vrouwen doorgaans in uitblinken. Meer vrouwen in de ICT is dus niet alleen een remedie tegen het personeelstekort, maar biedt tegelijkertijd ook een grote sprong voorwaarts in de ontwikkeling van dit immer voortrazende vakgebied. Of, zoals Sarah Bartholome, een van de huidige Make IT Work-kandidaten tegen Van Oosten zei: “Vrouwen hebben absoluut toegevoegde waarde in de ICT-wereld. Wij kijken toch anders tegen dingen aan, denken anders en dat andere perspectief werkt heel verfrissend.”
De boodschap aan ondernemend Nederland luidt dan ook: denk niet te gemakkelijk over het werven van ICT-ers. Grote kans dat de realiteit van het tekort ook uw organisatie raakt. Omscholingstrajecten zijn in deze tijd meer nodig dan ooit, net als een bredere, meer genderdiverse vijver om uit te vissen.